Hoe ver willen de partijen gaan?

Een eerste lezing het hoofdstukje energie in de formatienota van formateur Yves Leterme “De kracht van mensen” (kopies beschikbaar op de websites van De Standaard, De Tijd en de VRT) overtuigde mij gisteren al niet.

Het zou een gemiste kans zijn voor de vrijmaking van de energiemarkten in ons land mochten de onderhandelaars deze nota ook op dit vlak niet verder uitgewerken. Daarom nog enkele bijkomende bedenkingen, mee geïnspireerd door een aantal personen “uit het veld” (waarvoor dank!).

In de eerste plaats is het opmerkelijk dat uit de nota geen kennis blijkt van de zeer omvangrijke beslissing van de Europese Commissie van 14 november 2006 over de geplande fusie tussen Suez en Gaz de France. Nochtans, zoals ik al eerder heb geschreven, is deze nota de meest geschikte en onafhankelijke analyse over onze energiemarkt. Mocht de volgende regering zelfs al maar een minimum ondernemen om de verschillende pijnpunten die deze beslissing opsomt te remediëren zouden we al een stuk verder staan.

“De regering waakt over de beheersing van de energieprijzen, meer bepaald door een adequate concurrentie.”
“Aan de federale regulator CREG geeft de regering de nodige onafhankelijkheid (…) om de prijsschommelingen te beheersen.”

In een vrijgemaakte markt worden bepaalde prijscomponenten gezet door het spel van vraag en aanbod. Het is niet de taak van de regering om deze prijs te zetten, tenzij voor een aantal deelaspecten binnen de markt (Elia- en Fluxys-tarieven). Het recente avontuur van Electrabel heeft echter ook aangetoond dat zeker wat de groothandelsmarkt van aardgas betreft een zeker vorm van prijscontrole mogelijk moet zijn. De sp.a heeft hierover in de Kamer trouwens al een wetsvoorstel ingediend.

In de memorie van toelichting bij dit wetsvoorstel stelt de sp.a: "Maximumprijzen zouden immers een pervers effect kunnen hebben door leveranciers zonder of met slechts een beperkte productiecapaciteit of langetermijncontracten die verplicht zijn elektriciteit en gas bij hun concurrent te betrekken uit de markt te duwen. Dit wetsvoorstel voorziet daarom ook in de mogelijkheid om maximumprijzen in te voeren voor elektriciteit en gas op de groothandelsmarkten («whole sale markets»)."

“Om tot normale concurrentieverhoudingen te komen, moet er, naast een structureel versterkt SPE, één bijkomende sterke elektriciteitsproducent/leverancier op de Belgische markt komen.”

Een bijkomende producent biedt uitzicht op een betere marktwerking als deze speler voldoende middelen krijgt om een positie binnen de markt te verwerven. Vooral daar wringt het schoentje. Is Suez van plan om onder de 75% marktaandeel-drempel te zakken? Zal de overheid dan interventionistisch optreden en Suez verplichten om assets af te stoten? Hoe is dit te verzoenen met het principe van de vrije markt en met het eigendomsrecht (zie hierover mijn vroeger bericht over de nota van Liedekerke)?

"De regering kiest resoluut voor de onafhankelijkheid van de netbeheerders door een overwegend publieke eigendom en een publiek beheer van de netten en door het aandeel van de producenten/leveranciers terug te dringen tot onder de 25%."

Nog geen twee weken geleden stemde het Europees Parlement in met de voorstellen van de Europese Commissie om naar een ownership unbundling te gaan voor de netbeheerders. ‘Resoluut’ kiezen voor een ‘overwegend’ publieke eigendom lijkt dan ook opmerkelijk.

"De regering zorgt ervoor dat er gelijke toegangsvoorwaarden zijn voor de concurrenten om aardgas te importeren en te transporteren."

Wat bedoelt men hiermee? Is het nu al niet de wettelijke plicht van Fluxys om elkeen die toegang wenst te bekomen tot het aardgasvervoersnet die toegang te verlenen tegen non-discriminatoire voorwaarden? Erkent de formateur dat de analyse die de CREG en de Europese Commissie dienaangaande eerder gemaakt hebben toch correct is?

"De regering vrijwaart de middelen voor de ontmanteling van de nucleaire centrales."

Bedoeld worden waarschijnlijk de nucleaire provisies. Waarom is hier enkel sprake van de provisies voor de ontmanteling en niet de provisies voor het beheer van de bestraalde splijtstoffen?

Wordt (hopelijk) vervolgd...

Hoe ver willen de partijen gaan?