Uitbreiding van de vTn/rTr-leiding Eynatten-Opwijk

Met het oog op de uitbreiding door Fluxys van de vTn/rTr-(transit)leiding tussen Eynatten en Opwijk publiceerde de Waalse regering in het Belgisch Staatsblad van 26 april 2007 het Besluit van de Waalse Regering van 15 maart 2007 tot herziening van de gewestplannen Verviers-Eupen, Luik en Hoei-Borgworm. De uitbreiding van deze leiding was al langer aangekondigd.

Opvallend zijn wel de overwegingen die aan het besluit voorafgaan en die verschillende aspecten van de aardgassector in België dooreengooien.

Enerzijds verwijst de Waalse regering naar het belang van de vTn-leiding als transitleiding, waarvoor zij in de eerste plaats refereert naar "de omvang van de aardgasreserves van de Russische Federatie". De vraag "naar Russisch gas in het Verenigd Koninkrijk [zal] meer dan waarschijnlijk toenemen". Welnu, stelt de Waalse regering, het tracé tussen Eynatten en Zeebrugge draagt tot een dergelijke doorvoer bij. De twee ingangspunten door de aansluiting op de leidingen TENP van Ruhrgas en WEDAL van Wingas zouden strategische verbindingspunten zijn voor de bronnen van Russisch aardgas. Verder stelt de Waalse regering vanst dat "op de capaciteiten van vTn-1 (8 tot 10 miljard m³ per jaar) helemaal is ingeschreven door shippers voor de lange-termijndoorvoer en dat reeds gedeeltelijk is ingeschreven op de capaciteiten van het vTn-2-project voor de lange-termijndoorvoer Eynatten-Zeebrugge". De regering verwijst trouwens naar "de voorname rol van de Hub van Zeebrugge op de internationale korte-termijnmarkt voor aardgas". De ingangscapaciteit in Eynatten zal met de volledige aanleg van de vTn-2-leiding tot in Zeebrugge ongeveer 18 miljard m³ per jaar zal bereiken, wat de behoeften zou moeten dekken tot na het jaar 2020;

Volgens de Waalse regering zal "de versterking van een dergelijke as voor toevoer van vloeibaar aardgas ertoe bijdraagt de centrale positie van België in die aangelegenheid te verstevigen".

Ondanks het belang van de leiding voor de transit van aardgas, heeft de Waalse regering in haar overwegingen anderzijds ook oog voor de bevoorrading van het land en het binnenlandse vervoer van aardgas. Zij verwijst hierbij naar de stelling van de CREG dat de Belgische vraag naar aardgas gemiddeld met ongeveer 3 % per jaar zal toenemen tegen 2014. Het relatieve belang van Eynatten voor de bevoorrading van de Belgische markt met vloeibaar aardgas volgens die vooruitzichten tussen 2004 en 2014 van 7 naar 17 % zou springen. Daarom is het volgens de Waalse regering noodzakelijk 3 tot 4 miljard m³ aardgas per jaar te waarborgen voor de bevoorrading van de Belgische markt vanuit Eynatten.

Opvallend is dat de Waalse regering meent "dat de verhoging van het vervoerde volume bij zal dragen tot een verlaging van de aardgasprijs in België".

Nog opvallender is dat uit de overwegingen duidelijk blijkt dat "de vTn-1-leiding niet alleen bijdraagt tot het internationale gasvervoer, maar eveneens tot de versterking van de bevoorradingscapaciteit van de Belgische en de Waalse markt dankzij de afnames die plaatsvinden in Berneau, Zomergem en Wachtebeke". Hierbij verwijst men naar "de bestaande koppeling tussen vTn-1 en het openbare verdelingsnet van ALG, de leidingen naar Verviers, de provincie Luxemburg en de toevoeras SEGEO".

Tenslotte blijkt uit de tekst dat er nu al gedacht wordt aan een vTn 3-leiding na 2020.

Het Jaarverslag 2006 (p. 17) van de CREG meldt echter:

De steeds langere termijn voor het verlenen van de verschillende vergunningen en de snelle evolutie van de internationale aardgasmarkt zijn de voornaamste argumenten die FLUXYS N.V. aanhaalt om zijn investeringsbeleid te verantwoorden en dit zowel voor de Belgische markt als voor de doorvoermarkt. Zo stelt FLUXYS N.V. bijvoorbeeld zijn beslissing om een tweede vTn-project van Eynatten naar de Duitse grens aan te leggen uit zolang er over doorvoercontracten wordt onderhandeld.

Uitbreiding van de vTn/rTr-leiding Eynatten-Opwijk

Federaal Energie Instituut en energie-efficiëntie

Tijdens de laatste ministerraad van deze legislatuur op 27 april 2007 keurde de regering de oprichting van het Federaal energie instituut goed.

Volgens het persbericht kadert het nieuwe instituut kadert het energiebeleid van de regering. Het zal als opdracht hebben de technologische, ecologische en economische aspecten van de energiebevoorrading, de energiemarkt en het energiebeleid te onderzoeken. Het instituut zal kennis en ervaring ontwikkelen door onderzoeksprojecten te steunen en zal die kennis over diverse aspecten van energie in België bundelen. Zo zal het instituut een kenniscentrum en een platform worden dat de kennis naar andere overheden en burgers verspreidt en opleidingsinitiatieven steunt. Het instituut zal opgericht worden als internationale vereniging.

De regering keurde ook een ontwerpbrief van de minister van Leefmilieu goed, gericht aan de Europese Commissie. Daarin wordt de toestemming gevraagd om de toegang tot de Belgische markt van energievretende huishoudtoestellen van categorie B, C en D te verbieden. De brief voert de beslissing uit die de ministerraad op 18 maart 2007 in Leuven nam over de huishoudtoestellen die een energie-efficiëntie label dragen.

Bij de consultatie van de sector stelde die voor om oude huishoudtoestellen vroegtijdig te vervangen. De sector moet echter nog meer duidelijkheid scheppen over de concrete uitvoering en de financiering van het initiatief, voor de regering zich kan buigen over een eventuele samenwerking.

Federaal Energie Instituut en energie-efficiëntie

Technisch Reglement Aardgas

In het Belgisch Staatsblad van 30 april 2007 publiceert de Vlaamse overheid het ministerieel besluit van 4 april 2007 houdende goedkeuring van het Technisch Reglement Distributie Aardgas.

Technisch Reglement Aardgas

Lezing over gastransmissietarieven

Op uitnodiging van het "Transeuropean Centre of Commerce and Finance" mocht ik op woensdag 25 april 2007 een lezing geven over "Regulatory Impact on Gas Transmission - the Belgian Perspective" voor een delegatie Russen (voornamelijk van Gazprom). De slides die ik gebruikte tijdens de presentatie (met simultaanvertaling) zend ik op eenvoudige aanvraag in elektronische vorm naar u toe.

De ministerraad keurde tijdens haar laatste vergadering van deze legislatuur op 27 april 2007 trouwens het ontwerp van koninklijk besluit goed dat de algemene tariefstructuur, de basisprincipes en procedures vastlegt van de tarieven en de boekhouding van de beheerders voor de uitbreiding en de oprichting van installaties voor het vervoer, de doorvoer en de opslag van aardgas en LNG. Het voert art 15/5 bis uit van de wet van 12 april 1965.

Lezing over gastransmissietarieven

De ontwikkeling van de elektriciteits- en gasmarkten in België

Vandaag stellen de vier Belgische energieregulatoren (de CREG, de VREG, de CWaPE en het BIM) de derde editie voor van hun gezamenlijke publicatie over de toestand van de elektriciteits- en aardgasmarkten in België ("De ontwikkeling van de elektriciteits- en gasmarkten in België").

Volgens de regulatoren waren in 2006 de volgende gebeurtenissen markant:
- De aangekondigde fusie tussen Suez en Gaz de France;
- De overname door SPE van Luminus, City Power, ALE Négoce en de ontbinding van ALE Trading;
- De aanleg van de directe leiding van de Nederlandse grens tot de site van BASF Antwerpen door Wingas;
- De aangekondigde fusie tussen Essent en Nuon.

De ontwikkeling van de elektriciteits- en gasmarkten in België

Studie over de elektriciteitsmarkten in Europa

Persbericht van de Europese Commissie van vandaag (verkort):

The European Commission published a study which finds that fuel costs have contributed to the increase of EU electricity prices since 2003, but that wholesale electricity prices are significantly higher than would be expected on perfectly competitive markets. The differences are highest when only a few generators with available capacity are needed to meet demand, especially at peak time. The results of the study broadly support the conclusions of the Commission's Final Report of the Energy Sector Competition Inquiry, namely that competition in EU wholesale electricity markets is not yet functioning properly.

The study carried out a detailed analysis of the wholesale electricity markets of amongst others Belgium for the period 2003 to 2005. The study consists of three parts.

The first part of the study looks at how many operators are effectively competing on the market on an hourly basis. The study confirms the findings of the Sector Inquiry that most markets are concentrated whatever the measurement adopted.

The second part of the study reports on the difference between what the price of the market was in the period and what it would have been if the markets in Germany, Spain, The Netherlands and the United Kingdom had been perfectly competitive. This difference was calculated by simulating a perfectly competitive market for each hour of the period.

No conclusions are drawn for Belgium as a reliable market price is absent for Belgium.

The third part of the study looks at the relationship between the number of operators competing at a given time and the "mark-ups". It does this by submitting the results of the two first parts to a detailed regression analysis on an hourly basis. This analysis shows that there is a statistically relevant correlation between the numbers of generators who have spare capacity and the mark-ups in each hour: in other words, the more needed generators are, the higher the mark-ups in the market become. The third part of the report also compares the level of production of the main generators during the period to what it would have been under perfect competition: differences between operators are significant, and some operators seem to have not made full use of their generation capacity.

Studie over de elektriciteitsmarkten in Europa

Studiedagen en conferenties

Graag wil ik kort nog even de aandacht vestigen op twee "energierechthappenings" die in de nabije toekomst zullen plaatsvinden.

Op donderdag 26 april 2006 organiseert het Instituut voor Milieu- en Energierecht (K.U.Leuven) de jaarlijkse studiedag van de Vlaamse Vereniging voor Energierecht. Meer informatie vindt u hier. Zelf spreek ik daar over hernieuwbare energie en rationeel energiegebruik.

Op dinsdag 29 en woensdag 30 mei organiseert de Nederlandse Vereniging voor Energierecht de 20ste European Energy Law Seminar in Noordwijk-aan-Zee. Op dinsdagvoormiddag mag ik daar een lezing geven over transit van aardgas.

Studiedagen en conferenties

Subsidies voor "passieve huizen"

De subsidiemolen voor energievriendelijk bouwen draait op volle toeren. BrusselNieuws meldde woensdag dat Brussels minister van Energie en Milieu Evelyne Huytebroeck (Ecolo) beslist heeft 100 euro per vierkante meter toe te kennen voor de constructie van passieve gebouwen.

In het Belgisch Staatsblad van 16 april 2007 verscheen trouwens ook het (Vlaamse) Ministerieel besluit betreffende de vaststelling van de gelijkwaardigheid van innoverende bouwconcepten en technologieën in het kader van de energieprestatieregelgeving.

En nog meer "passiviteit". Gisteren nam de Kamer het Wetsontwerp tot invoering van een belastingvermindering voor passiefhuizen aan. De publicatie ervan in het Belgisch Staatsblad kan dus binnenkort verwacht worden.

Subsidies voor "passieve huizen"

Meetcode voor hernieuwbare energiebronnen in Wallonië

In het Belgisch Staatsblad van vandaag is het Ministerieel besluit van 12 maart 2007 tot bepaling van de procedures en de meetcode voor elektriciteit uit hernieuwbare energiebronnen en/of warmtekrachtkoppeling bekendgemaakt.

Meetcode voor hernieuwbare energiebronnen in Wallonië

Rationeel energiegebruik

In het Elektriciteitsdecreet wordt de basis gelegd om ook in een geliberaliseerde energiemarkt met toenemende concurrentie aandacht te blijven hebben voor rationeel energiegebruik (REG). In het besluit van de Vlaamse Regering van 29 maart 2002 inzake de openbaredienstverplichtingen ter bevordering van het rationeel energiegebruik worden deze verplichtingen verduidelijkt.

Het besluit van de Vlaamse regering van 2 maart 2007 inzake de openbaredienstverplichtingen ter bevordering van het rationeel energiegebruik dat vandaag in het Belgisch Staatsblad bekendgemaakt is, heft het besluit van 29 maart 2002 op. In het nieuwe besluit worden onder andere actie- en resultaatsverplichtingen opgelegd aan de elektriciteitsdistributienetbeheerders. Het Vlaams Energieagentschap wordt gelast een initiatief te nemen opdat de elektriciteitsdistributienetbeheerders een samenwerkingsovereenkomst afsluiten met de aardgasnetbeheerders.

Het nieuwe besluit treedt binnen tien dagen in werking.

Rationeel energiegebruik

Wijzigingen aan het luik hernieuwbare energiebronnen in het Waalse Elektriciteitsdecreet

De CWaPE publiceerde afgelopen week-end op zijn website zijn omstandig advies met betrekking tot het Waalse ontwerpdecreet tot wijziging van het Waalse Elektriciteitsdecreet van 12 april 2001 voor wat betreft het luik "groene elektriciteit".

Samengevat behelst het ontwerpdecreet:
- Een wijziging van de duur waarbinnen groenestroomcertificaten kunnen verleend worden van 10 naar 15 jaar. Het ontwerp houdt wel rekening met het feit dat sommige installaties al na 10 jaar rendabel kunnen zijn. In zulk geval wordt de steun tijdens de laatste vijf jaren afgebouwd of stopgezet;
- Een verruiming van de steun aan bepaalde zeer innoverende WKK-installaties op basis van biomassa;
- Het opheffen van de automatische erkennig van groenestroomcertificaten uit andere gewesten;
- De beperking van het toekennen van groenestroomcertificaten aan biomassa-installaties met een vermogen groter dan 20 MW;
- Een regeling van de steun aan installaties die al in gebruik waren voor de inwerkingtreding van het Elektriciteitsdecreet in 2001;
- Een aanpassing van de productiesteun;
- Een verbetering van de steun aan photovoltaïsche installaties.

Wijzigingen aan het luik hernieuwbare energiebronnen in het Waalse Elektriciteitsdecreet

Goedkeuring van de Technische Reglementen door de Vlaamse Minister van Energie

De Nieuwsbrief van de VREG meldt dat de Vlaamse Minister van Energie op 4 april 2007 de (nieuwe of vernieuwde) Technische Reglementen Distributie Elektriciteit en Distributie Gas goedgekeurd heeft.

Meer informatie en de reglementen staan op de website van de VREG.

Goedkeuring van de Technische Reglementen door de Vlaamse Minister van Energie

Voorstellen van Distrigas aan de Europese Commissie

Eind februari 2004 nam de Europese Commissie "punten van bezwaar" aan betreffende de gasleveringscontracten van Distrigas met een industriële afnemer. Op 30 juni 2005 maakte de Commissie een voorlopige beoordeling over de gasleveringscontracten van Distrigas met bepaalde afnemers. Op 8 mei 2006 nam de Commissie een aanvullende mededeling van punten van bezwaar aan, die was toegespitst op de door Distrigas gesloten gasleveringscontracten met industriële gebruikers in België.

Distrigas heeft mondeling en schriftelijk op de bezwaren van de Commissie geantwoord en benadrukte daarbij dat zij het niet eens was met de voorlopige beoordeling van de Commissie. Distrigas bood evenwel aan zich aan een reeks toezeggingen te houden, om aan de concurrentiebezwaren van de Commissie tegemoet te komen.

De belangrijkste elementen van de toezeggingen zijn:
- Distrigas zal ervoor zorgen dat in elk kalenderjaar minimaal 65 % en gemiddeld over alle kalenderjaren minimaal 70 % van de door haarzelf en de verbonden ondernemingen geleverde gasvolumes aan industriële gebruikers en elektriciteitsproducenten in België, terug zal vloeien naar de markt; dat wil zeggen dat andere leveranciers een concurrerend aanbod kunnen doen aan de betrokken afnemers.
- De nieuwe contracten met de industriële gebruikers en elektriciteitsproducenten zullen een maximale duur van vijf jaar hebben.
- Distrigas zal met wederverkopers geen gasleveringsovereenkomsten sluiten van een duur van meer dan twee jaar.
- Distrigas zal in haar toekomstige gasleveringsovereenkomsten geen enkele clausule in verband met het gebruik, de wederverkoop, de bestemming of de stilzwijgende verlenging opnemen en zal alle dergelijke clausules uit de bestaande gasleveringsovereenkomsten schrappen.

De toezeggingen gelden gedurende vier jaar vanaf begin 2007. Zij zullen van toepassing zijn voor zover Distrigas een marktaandeel van meer dan 40 % bezit, en haar aandeel ten minste 20 % hoger is dan dat van haar dichtste concurrent.

Indien Distrigas na afstoting door Gaz de France/Suez wordt overgenomen, zullen de toekomstige verkopen van de overnemer in België deel uitmaken van de toezeggingen. De bestaande contracten van de overnemer zullen na een overgangsperiode van een jaar meegeteld worden, tenzij de bestaande contracten van de overnemer niet meer dan 5 % van de verkopen van Distrigas in 2007 uitmaken.

De Europese Commissie maakte de voorgestelde verbintenissen van Distrigas bekend op 5 april 2007.

Voorstellen van Distrigas aan de Europese Commissie

Bestek voor aankoop elektriciteit

Sinds 1 januari 2007 zijn ook de Waalse en de Brusselse energiemarkten volledig vrijgemaakt. Dit leidt ertoe dat ook de gemeenten vrij hun elektriciteit en aardgas kunnen (of moeten) aankopen.

De Union des Villes et Communes de Wallonie heeft een standaardbestek voor de aankoop van elektriciteit op haar website geplaatst.

Bestek voor aankoop elektriciteit

Handhaving van de Energieprestatieregels

Sinds 1 januari 2006 is de Vlaamse energieprestatieregelgeving volledig van kracht (decreet van 7 mei 2004 houdende eisen en hand-havingsmaatregelen op het vlak van de energieprestaties en het binnenklimaat voor gebouwen en tot uitvoering van een energieprestatiecertificaat).

Dit decreet legde de verplichting op om voor het begin van bouwwerken een "EPB-voorstel" en een "startverklaring" op te stellen. Na het beëindigen van de werken moest er een "EPB-aangifte" opgesteld worden. Ambtenaren van de Vlaamse Gemeenschap werden aangeduid om de naleving van deze verplichtingen te controleren. Bij overtredingen konden zij een administratieve geldboete opleggen.

Vlaams volksvertegenwoordiger Daems stelde aan minister Peeters de schriftelijke vraag hoe deze controles concreet gebeuren en hoeveel ambtenaren er daarvoor beschikbaar zijn. Verder wilde hij weten hoeveel woningen er in 2006 gecontroleerd zijn en hoeveel de opbrengst van de boetes bedroeg.

Uit het antwoord van minister Peeters blijkt dat 2,4 VTE 784 bouwplaatsen controleerden in 41 gemeenten. Er werden tot op heden nog geen boetes gevestigd.

Het Energieprestatiedecreet van 7 mei 2004 is intussen al vervangen door het Energieprestatiedecreet van 22 december 2006.

Handhaving van de Energieprestatieregels

Commissie Energie 2030: nieuwe adviezen

De afgelopen weken zijn er naast het advies van de VREG nog door andere instanties adviezen uitgebracht over voorlopig rapport van de Commissie Energie 2030.

De Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling (FRDO) vraagt in haar advies van 28 februari 2007 om een beter zicht krijgen op de mogelijke impact van de verschillende beleidskeuzen van de Commissie 2030 op het socio-economisch systeem. Een aantal leden van de Raad weerhoudt volgende scenario's als waardevol voor verder onderzoek:
- Vooruitstrevend beleid van energie-efficiëntie en vraagbeheersing voor alle sectoren;
- Een nucleair scenario waarbij de bouw van een nieuwe kerncentrale uitgesloten wordt en waarbij het financieel voordeel van de afgeschreven centrales berekend wordt vanaf 2005;
- Een basisscenario, dat in het kader van de doelstellingen van het Europees klimaatbeleid na 2012, rekening houdt met het systeem van verhandelbare emissierechten op het Europees niveau en de uitstoot van andere broeikasgassen;
- Een scenario waar de capaciteit fotovoltaïsche energie op het niveau blijft van het basisscenario en waarin deze capaciteit vervangen wordt door centrales op biomassa en kolen of een kolencentrale met CCS.

Een aantal andere leden van de FRDO vindt dat dat de Commissie Energie 2030 de diverse opmerkingen van het Federaal Planbureau betreffende de hypotheses van het model op kritische wijze moet analyseren.

Algemeen meent de FRDO dat "het uiteindelijke rapport van de Commissie Energie 2030 een belangrijk element voor het voeren van een maatschappelijk debat."

In de Studie van de CREG van 1 maart 2007 "verwelkomt het Directiecomité het gepresteerde werk door alle partijen die bij het opstellen van het voorlopige rapport van de Commissie Energie 2030 waren betrokken".

In een zeer uitvoerige conclusie worden de werkmethoden en hypotheses van de Commissie Energie 2030 geanalyseerd en stelt de CREG een aantal bijkomende aanbevelingen voor. Hoewel het Directiecomité van oordeel is "dat het hem niet toekomt het reglementaire kader betreffende de kernuitstap in vraag te stellen", lijkt het toch vrij kritisch te staan tegenover de aanbeveling van de Commissie voor een herziening van de nucleaire phase out.

Opvallend is ook dat de CREG herhaalt een voorstander te zijn van een volledige eigendomsontvlechting tussen marktspelers en de netbeheerders.

Volgens de CREG hebben corporate governance regels betrekking op de relatie tussen de onderneming en haar aandeelhouders en bieden ze "geen enkele garantie inzake het gedrag van de netbeheerder tegenover de gebruikers".

De CREG stipt tenslotte aan dat de ouderdom van een deel van het bestaande productiepark deze van de oudste nucleaire centrales overtreft. Een eventuele uitdienstname van deze verouderde eenheden zou op korte termijn kunnen leiden tot een ernstig tekort aan productiecapaciteit in België. Daarom moeten er op korte termijn de nodige maatregelen worden genomen om de bevoorradingszekerheid van elektriciteit in België te garanderen.

Commissie Energie 2030: nieuwe adviezen

Wijzigingen aan het Elektriciteits- en Aardgasdecreet

Op 26 maart jl. heeft de Vlaamse regering het (zoveelste) ontwerpdecreet (houdende diverse bepalingen inzake leefmilieu, energie en openbare werken) tot wijziging van het Elektriciteitsdecreet en het Aardgasdecreet neergelegd in het Vlaams Parlement. De SERV merkte in haar advies fijntjes op dat het "voor het elektriciteitsdecreet al gaat om de 18e wijziging sinds de inwerkingtreding van het decreet in 2000".

Op het vlak van elektriciteit en aardgas voorziet het ontwerpdecreet in:
- Een wijziging van het Elektriciteits- en Aardgasdecreet waardoor de netbeheerders de voorbereiding van beslissingen inzake strategische en vertrouwelijke aangelegenheden kunnen uitbesteden aan de werkmaatschappijen mogelijk die de netbeheerders opgericht hebben (Eandis en Infrax);
- Nieuwe bepalingen met betrekking tot de aansluiting van productieinstallaties van elektriciteit uit kwalitatieve warmtekrachtkoppeling op het distributienet voor elektriciteit en op het aardgasdistributienet met het oog op het doen toenemen van het aantal kwalitatieve warmtekrachtkoppelingsinstallaties gevestigd in het Vlaamse Gewest;
- Wijzigingen wat betreft sanctiebepalingen inzake openbaredienstverplichtingen ter bevordering van het rationeel energiegebruik en betreffende informatie en sensibilisering voor het energieverbruik en de energiekosten van de eindafnemers.

Wijzigingen aan het Elektriciteits- en Aardgasdecreet

Afschrijvingspercentage fotovoltaïsche elementen

Op een schriftelijke vraag van kamerlid Nollet over welk afschrijvingspercentage toegepast moet worden op investeringen in fotovoltaïsche zonnepanelen, antwoordde de minister van financiën dat het afschrijvingspercentage moest overlegd worden met de bevoegde administratie. Niettemin stelde hij:

Toch meen ik dat een afschrijving over een dermate korte periode van 5 jaar niet als redelijk mag worden beschouwd, vermits de levensduur van deze panelen in het algemeen op 40 jaar wordt geschat, met een fabrieksgarantie van 10 jaar en een opbrengstgarantie van 25 jaar.

Afschrijvingspercentage fotovoltaïsche elementen